Przewodnik turystyczny — Vestmannaeyjar (Wyspy Westmana)

Wyspy Westmana, czyli Vestmannaeyjar, to archipelag 15 wysp i 30 formacji skalnych u południowych wybrzeży Islandii. Oprócz niesamowitego naturalnego piękna wyspy te mają największą na świecie populację gniazdujących latem maskonurów i własną fascynującą historię.

Poznaj ten region podczas wycieczki lub zorganizowanych wakacji na wyspach Vestmannaeyjar.

Historia wysp Westmana

Historia wysp Westmana jest równie mroczna, co intrygująca, zaczynając od samego początku istnienia Islandii, wraz z pierwszą rodziną, która tu przybyła. 

Osobą znaną z faktu osiedlenia się na stałe na Islandii był Ingólfr Arnarson (choć należy zauważyć, że nie przybył on sam — towarzyszyli mu żona Hallveig Fróðadóttr i kilku niewolników). Jego przyrodni brat dołączył do niego kilka lat później, ale stracił życie z rąk dwóch pojmanych przez siebie ludzi. 

Niewolnicy próbowali uciec i ukryć się, aby uniknąć zemsty Arnarsona. Dotarli do wysp Westmana, ale niestety zostali znalezieni przez „ojca Islandii” i zabici w odwecie. 

Od tego czasu wyspy nazwano na cześć tych ludzi. Byli oni irlandzkimi niewolnikami, a w tamtym czasie Irlandczyków określano jako „Westmen”, ponieważ przed odkryciem Islandii uważano, że Irlandia jest najbardziej wysuniętym na zachód lądem. 

Ten brutalny początek stanowił wskazówkę co do późniejszych wydarzeń, które miały miejsce na archipelagu. 

Największa wyspa, Heimaey, została zasiedlona już we wczesnej epoce, a jej mieszkańcy żyli dzięki bogatemu oceanowi, maskonurom i jajom. Ich życie było trudne, ale znośne, aż do strasznej tragedii, która wydarzyła się w 1627 roku. 

W szczytowym okresie Imperium Osmańskiego na morzach rządzili pochodzący z Algieru piraci, którym udało się dotrzeć na tę niewielką wyspę. Przejęli nad nią kontrolę na trzy dni, po czym wyruszyli z powrotem do domu z 237 niewolnikami. 

Zdecydowana większość z nich przeżyła resztę swojego życia w niewoli, choć niektórzy zostali wykupieni w 1638 roku. 

Podróż i niewola zostały uwiecznione w powieści księdza, któremu udało się uciec w 1628 roku. 

Niestety, nie było to ostatnie poważne nieszczęście, jakie nawiedziło archipelag.

Zdjęcie wykonane podczas wycieczki: Fascynująca 1,5-godzinna wycieczka łodzią wokół wysp Westmana i obserwacja ptaków

W XX wieku wydawało się, że wyspy Westmana przezwyciężyły trudności, modernizując się i tworząc lepsze połączenia z lądem. To jednak miało zostać zaprzepaszczone w 1974 roku. 

O godzinie 01:55, 20 stycznia, w środku miasta Heimaey otworzyła się szczelina, a uśpiony wcześniej wulkan Eldfell zaczął gwałtownie wybuchać. W ciągu kilku godzin rozerwał całą wyspę, wyrzucając w powietrze fontanny lawy i emitując do atmosfery trujące gazy. 

Niewiarygodne jest jednak to, że nikt nie zginął. Na szczęście istniał plan awaryjny na wypadek takiej sytuacji, a sztormy w poprzednich dniach spowodowały, że cała flota rybacka stała zadokowana w porcie. Dzięki temu mieszkańcy wyspy zostali bezpiecznie ewakuowani. 

Nie oznacza to jednak, że akcja została zakończona. W mieście znajdowały się domy 5300 osób, a władze Islandii desperacko starały się zrobić wszystko, co w ich mocy, aby je chronić. W tym czasie w kraju znajdowała się baza NATO Stanów Zjednoczonych, do której zwrócono się o pomoc. 

Dzięki pompowaniu wody morskiej na wielkie fronty lawy, możliwe było schłodzenie stopionej skały, spowolnienie jej i zmiana kierunku, w którym płynęła. 

Ta innowacyjna, wcześniej niestosowana technika okazała się szczególnie skuteczna, jeśli chodzi o ochronę portu. W pewnym momencie wydawało się, że erupcja może go całkowicie zamknąć, skutecznie niszcząc gospodarkę wyspy, ale dzięki polewaniu lawy port stał jeszcze bardziej osłonięty i ulepszony. 

Kiedy erupcja dobiegła końca, na wyspę powoli powróciło około 85% jej poprzedniej populacji, ale niestety około jedna piąta budynków została zniszczona. 

Miasto miało jednak teraz długi odcinek nowego lądu, na którym można było zbudować pas startowy, a wulkan w jego centrum przyciągał gości. Od tego czasu wyspy Westmana stały się popularnym miejscem turystycznym.

Współczesne wyspy archipelagu Vestmannaeyjar

Dziś wyspy Westmana przyciągają tysiące turystów, którzy docierają tam z różnych powodów. Wiele osób chce odwiedzić krater Eldborg i dowiedzieć się więcej o erupcji w Muzeum Eldheimar. Inni przyjeżdżają ze względu na niesamowite atrakcje przyrodnicze. 

Przede wszystkim wyspy dają możliwość obserwowania ptaków. Dziesięć milionów maskonurów gniazduje na Islandii między majem a wrześniem, a większość z nich przybywa na wyspy Westmana, gdzie jest ich najwięcej. 

Żyją na klifach oraz skałach wystających z morza i można je łatwo zobaczyć podczas spacerów pieszo lub rejsów łodzią. Bywa też, że zdezorientowane przez miejskie świata młode maskonury gubią się na ulicach, dlatego lokalną tradycją wśród dzieci jest zbieranie ich i zanoszenie do morza. 

Maskonury to tylko jeden z około trzydziestu gatunków gniazdujących na wyspach, ale zdecydowanie najliczniejszy.

Wyspy Westmana oferują również jedne z najlepszych możliwości obserwowania wielorybów w kraju, wśród których latem często widuje się płetwale i humbaki, a przez cały rok orki. 

Samo miasteczko Heimaey jest siedzibą pierwszego na świecie rezerwatu białuch. W zamian za darowiznę na rzecz organizacji charytatywnej odwiedzający mogą spotkać się z tymi fascynującymi zwierzętami w ich domu znajdującym się w zatoce Klettsvik.

Co warto zrobić na wyspach Westmana

Poniżej znajduje się lista pomysłów na ciekawe rzeczy do zrobienia podczas pobytu na archipelagu Vestmannaeyjar.

1. Odwiedź Heimaey: jest to największa wyspa należąca do archipelagu i jedyne zamieszkane miejsce. Oferuje wiele zajęć na świeżym powietrzu, w tym wędrówki, obserwowanie ptaków i wycieczki łodzią.

2. Odwiedź Eldfell: wulkan ten wybuchł w 1973 roku, powodując ewakuację ludności wyspy. Dziś można wybrać się na szczyt Eldfell, aby zobaczyć krater i podziwiać spektakularne widoki na otaczający krajobraz.

3. Poznaj Stórhöfði: jest to najbardziej wysunięty na południe punkt wyspy i popularne miejsce do obserwacji ptaków. Można tu zobaczyć maskonury, nurzyki i inne ptaki morskie gniazdujące na klifach.

4. Odwiedź Muzeum Eldheimar: muzeum to opowiada historię erupcji wulkanu z 1973 roku i jej wpływu na lokalną społeczność. Znajdują się tu eksponaty dotyczące historii wyspy i erupcji, a także kino, w którym wyświetlany jest film o erupcji.

5. Wycieczka łodzią: istnieje kilka firm oferujących wycieczki łodzią po wyspach, co jest świetnym sposobem na zobaczenie surowego wybrzeża i różnorodności dzikiej przyrody w okolicy, w tym wielorybów, delfinów i ptaków morskich.

6. Odwiedź akwarium Sæheimar: to akwarium jest domem dla różnych zwierząt morskich, w tym maskonurów, fok i wielu gatunków ryb. Znajdują się tu również eksponaty dotyczące historii rybołówstwa w okolicy i lokalnego środowiska morskiego.

7. Odwiedź Herjólfsdalur: dolina ta znajduje się po zachodniej stronie wyspy i biegnie przez nią kilka szlaków turystycznych. Mieści się tu również stara farma i zabytkowy kościół.

8. Ciesz się lokalną kuchnią: wyspy Westmana słyną ze świeżych owoców morza, zwłaszcza langustynek i dorszy. Na wyspie znajduje się kilka restauracji oferujących lokalne potrawy, a także tradycyjne dania kuchni islandzkiej.

Jak dostać się na wyspy Westmana

Prom Herjolfur płynie na wyspy Westmana z portu Landeyjahöfn, na południowym wybrzeżu Islandii, zapewniając najkrótszą podróż. Przy złych warunkach pogodowych, szczególnie między listopadem a marcem, prom może wypływać z Þorlákshöfn. Możliwe jest również podróżowanie na wyspy samolotem z lotniska krajowego w Reykjaviku.