Kościół Hallgrímskirkja i pomnik Leifura Eiríkssona w sercu Reykjavíku.

Sekretne miejsca i ukryte skarby | Zaplanuj pobyt w Reykjaviku

Zweryfikowany Ekspert

Kościół Hallgrimskirkja w centrum Reykjaviku podczas zachodzącego słońca.

Jakie są najlepiej strzeżone, sekretne miejsca w Reykjavíku? Jak uniknąć odwiedzania jedynie zatłoczonych lokalizacji oraz pułapek na turystów? Jak zaplanować wakacje w Reykjaviku?



Mimo swojego stosunkowo niewielkiego rozmiaru, Reykjavík jest stolicą pełną atrakcji i wydarzeń odbywających się przez cały rok. Miasto oferuje szeroką gamę klubów muzycznych, restauracji, kawiarni, muzeów i parków, dzięki czemu trafia w gust każdego odwiedzającego.



Można wybierać spośród wielu miejsc, więc nic dziwnego, że niektóre zdobywają rozgłos i uznanie odwiedzających, podczas gdy inne pozostają niezauważone.

W tym zestawieniu przedstawiamy najbardziej enigmatyczne z nieodkrytych miejsc stolicy, dzieląc je na kategorie. Niektóre mogą być bardziej “sekretne” od innych, ale wszystkie są w sam raz dla odwiedzających, którzy chcą przeżyć coś autentycznego, a nie przygotowanego pod turystów.

Przygotuj się na zejście z udeptanej ścieżki i odkrycie skarbnicy mniej znanych miejsc w rejonie stolicy. Nastaw się na przygodę i czytaj dalej, żeby poznać nasz wybór najlepszych sekretnych miejsc w Reykjavíku.

Sekretne miejsca

Kramhúsið

Studio Kramhúsið z zewnątrz w słoneczny dzień.Zdjęcie: Spessi, udostępnione dzięki uprzejmości Kramhúsið.

To otwarte na różne kultury studio tańca i sztuki jest położone w sercu miasta. Przez ponad trzy dekady Kramhúsið służyło jako miejsce warsztatów i wydarzeń z artystami z różnych krajów. Zawsze można tu było znaleźć pionierów poszczególnych gałęzi sztuki, z licznymi znanymi szerzej inicjatywami, jak na przykład Sirkús Íslands, które tutaj miało swój początek.

Sam budynek, kiedy już uda Ci się go wypatrzeć, zdaje się być dobrze strzeżoną oazą. Zapisz się na odbywające się tu zajęcia lub warsztaty albo po prostu zatrzymaj się na kawęć. Kramhúsið znajduje się przy ulicy Skólavörðustígur, jednak żeby tam wejść, musisz przejść do wejścia przy Bergstaðastræti, tuż obok sklepu Czerwonego Krzyża.


  • Adres: Skólavörðustígur 12 
  • Godziny otwarcia: Poniedziałek - Czwartek 08:00 - 22:00 | Piątek - Niedziela 11:00 - 22:00

Bíó Paradís

Kino Bio Paradis w centrum Reykjaviku.

Równolegle do Laugavegur, głównej ulicy zakupowej, położona jest dużo rzadziej uczęszczana Hverfisgata, która jeszcze kilka lat temu była wręcz opustoszała. Znajdowało się tu jednak piękne kino Regnboginn, które działało w latach 1977-2010.

Amatorzy kina ucieszyli się, kiedy to miejsce przejęło kino Bíó Paradís, z godnym podziwu celem wyświetlania niezależnych filmów z całego świata i organizowania specjalnych pokazów ponadczasowych klasyków oraz hitów kinowych.

To miejsce jest czymś więcej niż tylko kinem. Imponuje wiszącą kolekcją alternatywnych plakatów filmowych, w kafejce można kupić piwo (to rzadkość w islandzkich kinach), a szeroka gama odbywających się tu wydarzeń zainteresuje każdego kinofila - od interaktywnego pokazu The Room aż do wspólnego śpiewania piosenek z islandzkiego musicalu z lat 80.


  • Adres: Hverfisgata 54
  • Sprzedaż biletów rozpoczyna się o 17:00

Laugarnestangi

Osobliwe miejsce w Reykjaviku.Zdjęcie: Flickr, autor: Jaari.

Przejdź się obok sali koncertowej Harpa, spróbuj ominąć niezliczone selfie-sticki przy rzeźbie Sólfarið i znajdziesz się na Laugarnestangi, będącego raczej odosobnionym miejscem z bujną roślinnością, w którym mieszka znany islandzki reżyser, Hrafn Gunnlaugsson. Jest to niesamowita przestrzeń, niepodobna do żadnej innej, która z oddali wygląda jak zbiorowisko zardzewiałych wraków.

Na każdym z trzech pięter znajdują się pomniki, rzeźby i inne obiekty stworzone z zardzewiałego metalu i drewna, wszystko utrzymane jest w stylu magicznego złomowiska. Podobno Gunnlaugsson chętnie przyjmuje tu odwiedzających, więc wchodź ostrożnie i kto wie, może uda Ci się załapać na pełne zwiedzanie.


  • Adres: Laugarnestangi 65

Norræna húsið | Dom Nordycki

Biblioteka pełna autentycznych nordyckich skarbów.Zdjęcie udostępnione dzięki uprzejmości Domu Nordyckiego.

W 1968 roku na terenie rezerwatu przyrody leżącego tuż przy Uniwersytecie Islandzkim utworzono Dom Nordycki. Jego założenie miało na celu ponowne zwrócenie uwagi na skandynawskich sąsiadów zamiast skupiać się na dominujących wpływach anglo-europejskich i amerykańskich, które dominują w dostępnej lokalnie rozrywce.

Szczególną rzeczą związaną z Domem Nordyckiem jest to, że wszystkie zgromadzone tutaj książki i filmy są w językach skandynawskich - duńskim, szwedzkim, norweskim, farerskim i zachodnio-grenlandzkim. Nie ma tutaj nic po angielsku ani po islandzku. Moim ulubionym miejscem tego centrum kulturalnego jest piwnica, gdzie znajdziesz Artótek (Artotekę) - kolekcję dzieł sztuki nordyckiej, które można wypożyczać ze zwykłą kartą biblioteczną.


  • Adres: Sæmundargata 11
  • Godziny otwarcia: Niedziela - Wtorek: 9:00 - 17:00 | Środa - Sobota: 9:00 - 21:30

Naustin

Jeśli tu dotarłeś, skręć w lewo, a będziesz na miejscu.

Reykjavík jest znany z szalonego, weekendowego życia nocnego, ale skąd wiedzieć, gdzie pójść? Najłatwiej byłoby zostać na Laugavegur, głównej ulicy handlowej i podążać za muzyką, ale jeśli chcesz zobaczyć prawdziwych lokalnych artystów, proponujemy przejść się nieco dalej.

Po przejściu barów na Laugavegur i Bankastræti, skręć w prawo na Ingólfstorg i szukaj Naustin - głównej lokalizacji dla “afterów” o 5 rano.

Na rogu znajdziesz Gaukurinn - starą salę koncertową, w której odbywa się wiele alternatywnych wydarzeń, takich jak pokazy kultowych filmów i cotygodniowy drag show. Tuż obok znajduje się Húrra, modny klub nocny odwiedzany przez stałych bywalców, pomiędzy Húrra i irlandzkim pubem Dubliner jest też Paloma - mekka undergroundowej sceny techno Reykjavíku. Wejdź, jeśli się odważysz - będziesz tańczyć do upadłego.

Sekretne atrakcje

Występy na żywo w Reykjaviku to jedno z najciekawszych doświadczeń podczas pobytu.Zdjęcie: Leifur Wilberg Orrason

Ostatnio w Reykjavíku rozkwita scena kabaretowa i burleski. Każdy wieczór jest całkowicie unikatowy i regularnie pojawiają się tam gościnnie gwiazdy z całego świata. Możesz zarejestrować się na ich stronie internetowej, żeby dostać informację o następnym show.

Taki kabaret to istniejąca od długiego czasu forma rozrywki dla dorosłych łącząca w sobie muzykę, taniec, teatr i improwizację. Spodziewaj się sprośnego humoru wszystkich wykonawców, którzy nie boją się pokazywać swojego ciała. Mimo, że Reykjavík Kabarett został założony dopiero w 2016 roku, jest to grupa ludzi z pasją, która za każdym razem tworzy niezapomniane show.

Rauða skáldahúsið / Poetycki Burdel w Reykjavíku

Szukasz czegoś alternatywnego, ale jednocześnie bardzo kulturalnego? Zajrzyj do wzorowanego na nowojorskim Burdelu Poetyckim, staroświeckiego IÐNÓ leżącego nad jeziorem, “Rauða skáldahúsið” (Czerwonego Domu Fikcji). Dąży się tu do współdziałania poezji, teatru i muzyki z awangardową rozrywką, przebieraniem się, a nawet wróżeniem z kart tarota.

Można tu spotkać “Madame”, która przedstawia gościom lokalnych poetów, którzy przez całą noc odgrywają uważnie skonstruowane postaci. Gości zachęca się do przybycia ubranymi odpowiednio do okazji, co dodatkowo zwiększa wrażenie przeniesienia się w czasie.

Wydarzenie jest po islandzku oraz angielsku i odbywa się co około trzy miesiące, więc szukaj aktualności na stronie Islandzkiego Burdelu Poetyckiego.

Łaźnia Goðheima

Niezwykła łaźnia w Reykjaviku.Zdjęcie udostępnione dzięki uprzejmości łaźni Goðheima.

Zachowaj informacje o tym miejscu dla siebie, bo jest ono tak niezależne, jak tylko się da. Łaźnia w Kjósin pozwala na przeżycie wyjątkowego doświadczenia nie do opisania - w błotnistym igloo w ogrodzie należącym do mieszkańców, którzy są wolnymi duchami i interesują się indiańskimi tradycjami związanymi z oczyszczaniem duszy.

Odbywające się tu wydarzenia nie są planowane regularnie, ale raczej według potrzeby i na prośbę małych grup lub pojedynczych osób. W tym doświadczeniu duchowym chodzi o spalenie barier duszy - goście uczestniczą w śpiewaniu i modłach do ziemskich duchów. Odwiedź stronę internetową tego miejsca, żeby otrzymać numer telefonu lub dołącz do grupy na Facebooku, żeby dowiedzieć się o następnym spotkaniu.

Improv Ísland

Występ - improwizacja na żywo w Reykjaviku.Zdjęcie udostępnione dzięki uprzejmości Improv Ísland.

Grupa Improv Ísland tworzy sztukę w momencie jej performowania, co sprawia, że nie ma dwóch takich samych spektakli. Każdy z nich trwa około godziny i jest całkowicie improwizowany, ponieważ to od interakcji z publicznością na początku spotkania zależą tematy, z którymi będą pracować aktorzy.

Zmienia się także charakter takiego widowiska - Harold jest najbardziej popularną formą (kilka powiązanych ze sobą scenek w konkretnej konfiguracji), ale aktorzy korzystają też z form takich jak evente, twoprov, monoscene, follow the fun i innych. Wpadnij na jeden z unikatowych pokazów odbywających się w każdą środę w piwnicy Þjóðleikhúsið, jeśli szukasz nocy, z której zostanie Ci wiele wspomnień.

Drag-Súgur

Królowie i królowe w IÐNÓ.Zdjęcie z Facebooka Drag-Súgur.

Drag-Súgur to grupa utalentowanych istot, które szturmem przejęły nocną scenę Reykjavíku. Urządzają oni regularnie drag shows w pubie Gaukurinn położonym na maleńkiej ulicy Naustin w centrum Reykjavíku.

Ostatnio zaczęły wyprzedawać się bilety, więc te pokazy trudno wciąż klasyfikować jako niezależne, ale mimo wszystko to prawdziwie lokalne wydarzenie.

Grupa zachęca gości do ubrania się odpowiednio do tematu wieczoru, który ogłaszany jest wcześniej, więc odkryj w sobie króla lub królową i spędź czas w najbardziej kolorowym tłumie w Reykjavíku, gdzie nie ma miejsca na nudę.

Sekretna przyroda

Elliðaárdalur

Z odpowiednim obuwiem, wspinaczka wzdłuż tego wodospadu jest ciekawym wyzwaniem.Autorka zdjęcia: Jórunn Sjöfn Gunnlaugsdóttir, zdjęcie z jej artykułu Elliðaárdalur - Ukryty skarb Reykjavíku.

Dolina Elliðaárdalur to coś w rodzaju miejskiej oazy, która leży tuż przy centrum miasta, na wschód od Breiðholt i na zachód od Árbær (gdzie znajduje się Muzeum Árbæjarsafn). Dla nas, mieszczuchów, zawsze był to raj, gdzie można było bawić się nad strumykiem, wspiąć się na wodospad albo zerwać jagody i przynieść je mamie.

Zamiast wybierać się do publicznych parków Klambratún czy Hljómskálagarður, które na pewno będą zatłoczone w słoneczny dzień, wybierz się na piknik do doliny Elliðaárdalur. Żeby się tam dostać, poszukaj przystanku Blesugróf lub jedź 10 minut z centrum miasta na południe, do granicy miejscowości Kópavogur.

Öskjuhlíð

Na Islandii las takich rozmiarów nazywa się naprawdę sporym.Zdjęcie udostępnione dzięki uprzejmości Visit Reykjavik

Jako dziecko, które dorastało w miejskiej dzielnicy Hlíðar, moim ulubionym niedzielnym zajęciem było wspinanie się na Öskjuhlíð - wzgórze ozdobione sosnami w samym sercu Reykjavíku. Liczne szlaki piesze pozwalają na cieszenie się odprężającą leśną scenerią.

W tych lasach schowane są bunkry z czasów II wojny światowej, zbudowane przez amerykańskie siły zbrojne, a na szczycie wzgórza znajduje się Perlan - widoczny z daleka budynek zbudowany na sześciu zbiornikach wodnych. Po wspięciu się na szczyt po leśnych szlakach polecam obserwowanie panoramy z platformy widokowej.

Kársnes

Kolorowy zachód słońca nad polem lawowym Kársnes.Zdjęcie z Flickr: 'Kópavogur sólsetur', autor: aevarg

Kársnes to półwysep położony między zatokami Kópavogur i Fossvogur w regionie stołecznym. Dokoła niego ciągnie się szlak Kársnesstígur, z licznymi placami zabaw i strumykami, a także najlepszymi na tym obszarze ścieżkami rowerowymi. Na końcu szlaku znajdziesz plażę i mały port z niewielkimi łódkami.

Znajduje się tu też Borgarholt, małe pole lawowe, w środku którego położony jest kościół Kópavogur, geotermalny basen i Hlégerðisvöllur, pierwszy plac zabaw powstały w tym miasteczku ponad pół wieku temu. Jeśli chcesz odciąć się od morza turystów w centrum, Kársnes może być idealnym miejscem dla Ciebie.

Hellisgerði

Miejsce, gdzie żyją Elfy na Islandii.Autor zdjęcia: 'Szilas' Wikimedia Creative Commons

Na pewno obiła Ci się o uszy informacja o powszechnym przekonaniu Islandczyków, że elfy tworzą swoje domy w skałach. Nie ma miejsca, gdzie byłoby to widać lepiej niż w rybackiej wiosce Hafnarfjörður, położonej około 10 km na południe od Reykjavíku.

Hellisgerði czyli park lawowy Hafnarfjörður to piękne miejsce ze scenerią jak z bajki, będące domem dla mitycznych istot z pradawnych historii.

Niezależnie od tego, czy wierzysz w legendy czy nie, możesz spacerować przez tę malowniczą okolicę. To idealna wymówka, żeby wyrwać się z miasta i idealny ukryty skarb, który możesz polecić znajomym odwiedzającym Wioskę Wikingów w centrum Hafnarfjörður.

Heiðmörk

Sekretne miejsca i ukryte skarby | Zaplanuj pobyt w ReykjavikuRain and Sun, autor: Axel Kristinsson - Wikimedia Creative Commons

“Chodzenie na jagody” - “berjamó” to od dłuższego czasu letnia tradycja popularna wśród islandzkich rodzin. Mimo, że przeważnie wyjeżdża się w dziksze tereny, nie musisz wyjeżdżać z miasta, żeby zjeść wspaniałe jagody i bażyny.

Obszar chroniony Heiðmörk to 3200 hektarów wypełnionych jagodami, ptactwem i brzozami. Leży na przedmieściach Garðabær, na południowy wschód od jeziora Elliðavatn. Można je sklasyfikować jako popularne miejsce, które odwiedzają jednak tylko lokalni mieszkańcy.



Sekretne miejsca ze świetnym jedzeniem

Hannesarholt

Niebieskie niebo kontrastujące z białym marmurem.Zdjęcie udostępnione dzięki uprzejmości Hannesarholt.

Daj pochłonąć się przeszłości w tym kulturalnym centrum pełnym muzyki, sztuki i historii, położonym przy Grundarstígur w centrum Reykjavíku. To miejsce było domem poety i premiera Islandii, Hannesa Hafsteina i pozwala odwiedzającym na spojrzenie wstecz na rzeczy, których już dawno nie ma. Mimo, że leży w centrum, jest prawdziwym ukrytym skarbem dla fanów dobrego jedzenia.

Posiłki w Hannesarholt są starannie przygotowywane, żeby spełnić wysokie standardy. Spróbuj ciastek i kawy w ciągu dnia, w tygodniu zjedz tu śniadanie, w weekend wybierz się na brunch. Pozwól sobie na rybne danie dnia czy wegański specjał, wszystko w pięknym otoczeniu historycznego budynku.


  • Adres: Grundarstígur 10
  • Godziny otwarcia: 11:00 - 17:00 | Czwartki: 11:30 - 22:00

Flóran

Sekretny ogród w Reykjaviku w słoneczny dzień.Zdjęcie udostępnione dzięki uprzejmości Flóran.

Tuż obok rodzinnego parku i zoo w Laugardalur znajdziesz dużo rzadziej odwiedzany raj w środku miasta - Grasagarðurinn (ogród botaniczny). Można w nim oglądać ponad 5000 różnych gatunków roślin, jest tam też pawilon ze stawem, gdzie znajduje się kawiarnia.



Siedzenie w Flóran Garden Bistro jest jak spędzanie czasu w sekretnym ogrodzie, gdzie ryby Koi pływają tuż przy Twoich stopach, a aromat kawy miesza się z kwiatowymi nutami. Poszukaj połączenia z naturą i zakończ swój spacer wizytą w tej rewelacyjnej kawiarni otwartej codziennie do 22:00, w miesiącach letnich.


  • Godziny otwarcia: Latem: 10:00 - 22:00 | Zimą: 10:00 - 18:00

Mathús Garðabæjar

W tym miejscu często można oglądać mecze piłki nożnej.Zdjęcie z Facebooka Mathús Garðabæjar.

Ucieknij z centrum miasta i wybierz się na wycieczkę do Garðabær, znajdującego się w regionie stołecznym. W centrum miasteczka znajdziesz Mathús Garðabæjar, niezwykłą rodzinną restaurację, w której zostaniesz potraktowany jak członek rodziny królewskiej.

Znajduje się tu loża i specjalny pokój dla dzieci - idealny dla grup i rodzin, które chcą uciec od przepełnionych restauracji tego typu w centrum.

Codzienne specjały są przygotowywane z najświeższych składników, a w menu wyróżniają się też takie dania jak glazurowana kaczka, zupa ze skorupiaków, risotto i tatar wołowy. Można też dać się pokroić za serwowany tutaj brunch. Dodatkowym atutem są całkiem niskie ceny, więc wybierz się na przedmieścia, żeby zjeść wykwintny obiad, który nie zaburzy Twojego budżetu.


  • Adres: Garðatorg 4B
  • Godziny otwarcia: 11:30 - 22:00

Þrír Frakkar

Niezwykła restauracja w Reykjaviku.Zdjęcie udostępnione dzięki uprzejmości Þrír Frakkar.

Ta rodzinna restauracja od 1989 roku jest w tym samym miejscu, a jej wystrój praktycznie nie zmienił się od otwarcia. Odwiedzenie tej restauracji, otoczonej lśniącymi nowością lokalami, jest jak podróż w czasie do momentu, kiedy Islandia nie była tak popularnym celem dla turystów.

Menu zawiera rozmaite tradycyjne potrawy z owocami morza. Możesz tu cieszyć się autentycznie lokalnym doświadczeniem w intymnym miejscu. I właśnie ta autentyczność jest największą zaletą Þrír Frakkar.


  • Adres: Baldursgata 14
  • Godziny otwarcia: Poniedziałek - Piątek: 11:30 - 14:30 oraz 18:00 - 22:00 | Sobota - Niedziela 18:00 - 23:00

Stúdentakjallarinn

Możesz wyczuć intelektualną atmosferę tego miejsca.Zdjęcie z Facebooka Stúdentakjallarinn.

Nazwa tego miejsca to dosłownie “Studencka Piwnica” i dokładnie to znajdziesz, kiedy zejdziesz po schodach w głównym budynku Uniwersytetu Islandzkiego, położonego na zachód od centrum Reykjavíku.

Ceny są naprawdę niskie, a menu jest bardzo zróżnicowane, są tam też wegańskie i wegetariańskie opcje.

Wystrój tego miejsca jest cudowny, a neony oświetlają wszystkie przytulne kąciki urządzone w stylu retro, w których znajdziesz studentów przygotowujących się do testów z kuflem piwa. Stúdentakjallarinn organizuje także różne imprezy, od stand-upów przez pokazy filmów i koncerty. Pamiętaj - mile widziani są nie tylko studenci!


  • Adres: Sæmundargata 4
  • Godziny otwarcia: Niedziela - Środa: 11:00 - 23:00 | Czwartek - Sobota: 11:00 - 1:00

Dodatek: Sekretne imprezy

RVK Soundsystem

Przedstawiciele islandzkiej sceny muzycznej.Autorka zdjęcia: Steinunn Jónsdóttir

Pomimo dziesięcioletniej popularności lokalnego zespołu reggae Hjálmar, ten gatunek muzyczny pochodzący z Jamajki niemal zupełnie stracił znaczenie na muzycznej scenie Reykjavíku. Poznaj RVK Soundsystem, najlepszych promotorów reggae na Islandii.

To grupa siedmiu pochodzących z Islandii DJów i muzyków, w skład której wchodzą DJ Elvar, DJ Kári, Kalli Youze, DJ Cyppie, Teitur Magnússon, Arnljótur Sigurðsson i Gnúsi Yones, z czego ostatnia trójka należy do grup reggae Ojba Rasta i Amaba Dama.

Podczas ich fantastycznych setów, granych co miesiąc w pubach Paloma i Boston można usłyszeć szeroką gamę autentycznej muzyki reggae - zarówno lokalnej, jak i międzynarodowej, a także dub, dancehall. Pojawiają się też gościnnie wokaliści i zespoły grające na żywo.

Te wieczory to crème-de-la-crème dobrej energii i tańca w Reykjavíku, więc koniecznie sprawdź ich strony na mixcloud i Facebooku, jeśli chcesz posłuchać świetnych piosenek i dowiedzieć się o nadchodzących wydarzeniach.

Vibes

Dobre wibracje dookoła.Zdjęcie z Facebooka Vibes.

Dla wszystkich fanów rytmicznego housu - kolektyw Vibes jest idealny, jeśli szukasz alternatywnej muzyki z dużą dawką energii i dobrych wibracji. Grupa składa się z sześciu enigmatycznych DJów - Masi, Ezeo, KrBear, KES, Máni i Johnny Disco, z czego każdy z nich ma własny ulubiony podgatunek tej muzyki.

Oprócz cotygodniowego programu radiowego w każdy czwartek, członkowie grupy grają w różnych konfiguracjach w (jak nietrudno się domyślić) pubie Paloma. Jeśli zapytasz o konkretny gatunek muzyczny, jaki grają, odpowiedzą Ci po prostu “gramy tylko dobre rzeczy”.

Sprawdź ich mixcloud i Facebooka, żeby posłuchać nagranych setów i dowiedzieć się o nadchodzących wydarzeniach.

Kościół Hallgrímskirkja i pomnik Leifura Eiríkssona w sercu Reykjavíku.

Planując wakacje na Islandii, koniecznie spędź trochę czasu na odkrywaniu mniej popularnych miejsc w Reykjaviku. Coś pominęliśmy? Wiesz o lokalizacji, która powinna znaleźć się na tej liście? Koniecznie daj nam znać w komentarzach.

Popularne artykuły

Link to appstore phone
Zainstaluj największą aplikację turystyczną na Islandii

Pobierz największą islandzką platformę turystyczną na swój telefon, aby zarządzać całą podróżą w jednym miejscu.

Zeskanuj ten kod QR aparatem telefonu i naciśnij wyświetlony link, aby pobrać największą islandzką platformę turystyczną na swój telefon. Dodaj numer telefonu lub adres e-mail, aby otrzymać wiadomość SMS lub e-mail z linkiem do pobrania.