Complete gids voor de vulkaanuitbarstingen van Sundhnukagigar van 2024

Leer alles wat je moet weten over de vulkaanuitbarstingen van 2024 in Sundhnukagigar, IJsland. Wat betekenen ze voor de inwoners van Grindavik? Hoe krachtig zijn de uitbarstingen in vergelijking met andere recente uitbarstingen? In dit artikel vind je alles wat je moet weten over deze recente uitbarstingen in IJsland.

Het schiereiland Reykjanes is de afgelopen vier jaar voortdurend vulkanisch actief geweest, met in totaal negen uitbarstingen in de omgeving en vijf uitbarstingen in de kraterrij Sundhnukagigar sinds 18 december 2023.

Deze uitbarstingen zijn dicht bij het stadje Grindavik en hebben veel internationale aandacht gekregen. Voor de IJslanders komen ze echter niet als een verrassing en ze hebben voorbereidingen getroffen om de nabijgelegen infrastructuur te beschermen tegen de vulkanische krachten. Het dagelijks leven blijft voor de meeste inwoners onaangetast en er zijn geen risico's voor bezoekers aan IJsland. Reizen naar IJsland is veilig en vluchten worden niet beïnvloed tijdens uitbarstingen.

Lees verder om alles te weten te komen over de regelmatige uitbarstingen van de Sundhnukagigar-kraters in 2024. Het vulkaangebied van Reykjanes is momenteel afgesloten voor het publiek - raadpleeg de website van Safetravel voor meer informatie over de afsluiting. Als je meer wilt weten over uitbarstingen in IJsland, bekijk dan ons artikel over de vulkanische geschiedenis van IJsland.

Het gebied van de uitbarstingen ondergaat nog steeds een grotere vulkanische gebeurtenis met het risico dat er nieuwe scheuren ontstaan in de omgeving. Als je in IJsland bent en de plaats van de uitbarsting wilt zien, is de enige manier een helikoptervlucht door het vulkanische gebied te maken. Respecteer de veiligheidsafsluitingen en probeer niet naar de uitbarstingsplaats van Sundhnukagigar te wandelen.

• Lees meer over de vorige uitbarsting in de Complete gids voor de Hagafell-uitbarsting.
• Voor informatie over 2023 uitbarstingen, zie de Complete gids voor de uitbarsting van de Litli-Hrutur Vulkaan en de Complete gids voor de uitbarsting bij Sundhnukagigar.
• Zie ook: De Complete Gids voor de Vulkaanuitbarsting van 2021 van de Fagradalsfjall Vulkaan en de Vulkaanuitbarsting van 2022 bij Fagradalsfjall

De vulkaanuitbarsting van 8 februari bij Sundhnukagigar

De scheur die op 8 februari ontstond bij de kraterrij Sundhnukagigar was ongeveer 3 kilometer lang, met dramatische lavapluimen die 50-80 meter hoog worden. In tegenstelling tot de vorige uitbarsting in Hagafell, die plaatsvond in de buurt van de stad Grindavik, is deze nieuwe uitbarsting verder naar het noorden met een lavastroom die voornamelijk naar het westen gaat.

Volgens de IJslandse Meteorologische Dienst was de uitbarsting vergelijkbaar met die van Hagafell, maar dan iets minder krachtig, en volgde een vergelijkbaar patroon als de vorige uitbarsting bij Sundhnukagigar in december 2023. 

Er waren geen levens in gevaar door de uitbarsting. De lavastroom bereikte echter de weg naar Grindavikurvegur en vernielde een waterleiding die de steden aan de rand van het schiereiland Reykjanes van warm water en verwarming voorzag. Dit leidde tot ongeveer vier dagen zonder verwarming voordat een nieuwe pijpleiding kon worden aangelegd.

De lavastroom veroorzaakte geen schade in het stadje Grindavik, de Blue Lagoon of de Svartsengi-elektriciteitscentrale, en bouwvakkers hadden beschermende muren neergezet als preventieve maatregelen naar aanleiding van de vulkanische activiteit in de regio. Hoewel de uitbarsting slechts kort duurde, zou het gebied bij Sundhnukagigar niet lang rustig blijven.

De uitbarsting van 16 maart bij Sundhnukagigar

De uitbarsting die op 16 maart in Sundhnukagigar begon, liet weinig merken van zijn krachtige intrede. De scheur was ruwweg 3,5 kilometer lang en het werd al snel duidelijk dat hij krachtiger was dan zijn tegenhanger in februari.

De lavastroom van de uitbarsting was aanvankelijk erg snel en stroomde in twee richtingen - het zuiden en het westen. Gelukkig bleken de preventieve maatregelen van het opwerpen van terpen om de lavastroom af te remmen nuttig om de lava weg te leiden van de infrastructuur. De lavastroom stabiliseerde zich binnen de eerste 24 uur, vertraagde en vormde kraters.

De grootste zorg bij deze uitbarsting van Grindavik waren de vegetatiebranden toen de lava zich over de droge landschappen verspreidde. De stroom vulde met name de Melhlsnama-mijn, de bron van het materiaal dat wordt gebruikt voor de beschermende barrières rond Grindavik, de Svartshengi-krachtcentrale en Blue Lagoon.

De uitbarsting hield een constant activiteitsniveau aan, gekenmerkt door een reeks kraters die voortdurend uitbarstten. Op 5 april was de activiteit afgenomen tot slechts één actieve krater. De uitbarsting eindigde uiteindelijk op 8 mei.

De uitbarsting van 29 mei bij Sundhnukagigar

De volgende uitbarsting van Sundhnukagigar liet niet lang op zich wachten, want de lava bleef zich onder de grond verzamelen. Op 29 mei brak de grond op het schiereiland Reykjanes voor de vijfde keer in vier jaar tijd open en ontstond er een 3,4 kilometer lange scheur. Het was de krachtigste uitbarsting in deze reeks tot nu toe en de lava spoot 50 meter de lucht in en breidde het nieuwe lavaveld van de vorige uitbarstingen uit.

Deze uitbarsting in mei veroorzaakte stroomstoringen in Grindavik en de lava stroomde over de wegen Grindavikurvegur en Nesvegur. Op één plek ging wat lava over een van de beschermende barrières heen en werd afgekoeld met water. Gelukkig konden de lokale bewoners de stroom stoppen en de barrières repareren.

De vulkanische activiteit duurde een tijdje, maar ontwikkelde zich op dezelfde manier als de vorige uitbarstingen en nam na de eerste paar dagen af. De vulkaanuitbarsting werd officieel voorbij verklaard op 22 juni. De uitbarsting werd officieel voorbij verklaard op 22 juni.

De uitbarsting van 22 augustus bij Sundhnukagigar

Rond 21.00 uur op 22 augustus was er een plotselinge toename van aardbevingen rond de Sundhnukagigar-kraters, voordat de aarde zich voor de negende keer in vier jaar opende. Rond het hoofdstedelijk gebied werden kleine aardbevingen gevoeld, waaronder een met een magnitude van 4,1.

De uitbarstende kloof werd al snel 4 kilometer lang en een paar uur later opende een andere, kleinere kloof verder naar het noorden, van ongeveer 1 kilometer lang. Op dat moment kalmeerden de aardbevingen omdat de druk uit de aarde werd gehaald.

In het begin bereikte de lavastroom een snelheid van ongeveer 2 kilometer per uur, maar hij vertraagde snel. De activiteit is ook meer gecentreerd ten noorden van eerdere uitbarstingslocaties, een praktischere locatie voor de bescherming van de nabijgelegen infrastructuur.

Het is onmogelijk om te zeggen wanneer deze uitbarsting zal eindigen en of er in de toekomst nog meer zullen komen. Er wordt echter voorspeld dat deze net als zijn voorgangers van korte duur zal zijn. Het gebied is nog steeds verboden terrein voor het publiek. Net als bij alle eerdere uitbarstingen in de omgeving zijn internationale vluchten niet getroffen, dus de aankomsten en vertrekken vanaf Keflavik International Airport verliepen zoals gepland.

Gebeurtenissen voorafgaand aan de uitbarsting

De uitbarsting in Hagafell in januari was een vreselijke klap geweest voor de IJslanders, vooral voor de inwoners van Grindavik, wier huizen waren verwoest door de seismische activiteit.  De stromende lava verwoestte drie huizen en veel andere huizen en infrastructuur werden verwoest door enorme scheuren in de aarde die waren ontstaan door aardbevingen en seismische activiteit.

Gelukkig raakte geen mens of dier gewond bij de uitbarsting omdat iedereen geëvacueerd was. De voorafgaande aardbevingen, die in de duizenden liepen, hadden de IJslanders goed gewaarschuwd en een uitbarsting werd al ongeveer twee maanden verwacht.

Slechts een paar maanden voor de uitbarsting in Hagafell had een andere uitbarsting in Sundhnukagigar geleid tot wat experts een "best-case-scenario" noemden, aangezien de lavastroom van de uitbarsting in de buurt van Grindavik in de tegenovergestelde richting van de stad stroomde;

Of Grindavik in de toekomst nog bewoonbaar zal zijn blijft onduidelijk, maar het is duidelijk dat de inwoners de komende maanden op zijn minst niet naar hun huizen zullen terugkeren.

De reeks uitbarstingen in Reykjanes begon in 2021 met de vulkaan van Fagradalsfjall. De uitbarsting was een bezoekersvriendelijk spektakel met tienduizenden mensen van over de hele wereld die kwamen kijken. Hetzelfde gold voor de tweede uitbarsting van Fagradalsfjall in 2022 en de uitbarsting van Litli-Hrutur in 2023. 

De seismische activiteit in Reykjanes wordt veroorzaakt door de ligging op de Mid-Atlantische Rug, de kloof tussen de Noord-Amerikaanse en Euraziatische tektonische platen. Als je meer wilt weten over de geologie achter de uitbarstingen, bekijk dan ons artikel over tektonische platen in IJsland. 

De verwachting is dat de vulkanische activiteit op het schiereiland Reykjanes zich de komende jaren blijft ontwikkelen. Heb jij er iets van kunnen zien tijdens je bezoek aan IJsland? Laat het ons weten in de opmerkingen als je vragen hebt en we zullen ons best doen om ze te beantwoorden.