De complete gids voor de middernachtzon in IJsland

Wanneer kun je de middernachtzon in IJsland zien? Hoe lang duurt een zonsondergang of een zonsopgang? Hoe lang is de periode waarin je de middernachtzon op IJsland kunt zien? Hoe zorg je ervoor dat je kunt slapen terwijl de middernachtzon schijnt? Lees verder om alles te weten te komen over de schitterende middernachtzon in IJsland! 

• Bekijk het grootste aanbod aan Middernachtreizen in IJsland
• Midzomer is de tijd van de middernachtzon! Lees meer over IJsland in juni!
• Juni is hiervoor de perfecte tijd 5-daagse pakketreis in de zomer met de Jökulsárlón-gletsjerlagune
• Lees meer over De seizoenscontrasten van IJsland 
• Lees meer over Het weer in IJsland en de beste tijd om IJsland te bezoeken 

IJsland: het land van de middernachtzon

• De beste tijd om de middernachtzon van IJsland te zien, is rond de zomerzonnewende op 21 juni
• Van mei tot en met augustus is het om middernacht licht in IJsland, hoewel de zon net voor middernacht ondergaat
• Je kunt de heldere middernachtzon in IJsland zien van half mei tot half augustus
• Op de langste dagen van het jaar heeft IJsland 24 uur per dag daglicht (mei tot en met juli)
• Op de kortste dagen van het jaar heeft IJsland 4 tot 5 uur per dag daglicht (december en januari)
• Het aantal uren daglicht in IJsland neemt tussen 21 december en 21 juni elke dag toe met 1 tot 3 minuten
• Het aantal uren daglicht in IJsland neemt tussen 21 juni en 21 december af met 1 tot 3 minuten
• De middernachtzon kun je overal in IJsland zien
• De middernachtzon kun je zien in IJsland, Groenland, Alaska, Canada, Noorwegen, Zweden, Finland, Noord-Rusland en natuurlijk op de Noordpool en de Zuidpool
• De middernachtzon doet zich voor omdat de aardas in de zomer naar de zon toe is gekanteld 

De dagen zijn lang tijdens de zomer in IJsland. Hoewel de middernachtzon piekt in juni, is het al in mei 's nachts licht in IJsland en dat gaat door tot in augustus. Dit komt omdat IJsland vlak bij de poolcirkel ligt. Feitelijk loopt de poolcirkel ook nog net over IJsland, over het eiland Grímsey, dat het meest noordelijke punt van IJsland vormt.

IJsland is niet het enige land ter wereld waar dit schitterende natuurfenomeen te zien is. In alle landen ten noorden van de poolcirkel en ten zuiden van de Antarctische cirkel is de middernachtzon tijdens hun zomermaanden te zien. Dit geldt voor Groenland, Noorwegen, Zweden, Finland, Rusland en de Amerikaanse staat Alaska.

Hoe ontstaat de middernachtzon?

De middernachtzon wordt veroorzaakt door de kanteling van de aardas in de richting van de zon in de zomer. Door deze kanteling van de aardas in combinatie met de draaiing van de aarde rond de zon, ontstaan de seizoenen.

Elk jaar is het noordelijke deel van de aarde tussen april en september in de richting van de zon gekanteld (en is het zuidelijke deel van de aarde juist van de zon af gekanteld) en vice versa tussen september en april. Als gevolg hiervan is het op het noordelijk halfrond zomer in de maanden juni, juli en augustus, maar is het op het zuidelijk halfrond zomer in de maanden december, januari en februari.

Op de polen van de aarde is het contrast het grootst. Beide polen krijgen gedurende 6 maanden continu zon en zijn vervolgens de resterende 6 maanden van het jaar in totale duisternis gehuld (poolnacht).

Als gevolg hiervan is zowel op de Noordpool als de Zuidpool de middernachtzon te zien en is er gedurende 6 maanden continu daglicht. Van eind maart tot eind september is het licht op de Noordpool en donker op de Zuidpool, terwijl de andere helft van het jaar het precies andersom is. 

Hoe dichter je bij de Noordpool of Zuidpool bent, hoe drastischer de overgang tussen het zomer- en winterseizoen is. Het grootste deel van de wereldbevolking woont ver genoeg weg van deze polen, zodat de uren daglicht en de nachtelijke uren het hele jaar door min of meer hetzelfde blijven. Dat is niet het geval in IJsland. Als het om uren daglicht gaat, is het in IJsland alles of (bijna) niets. 

Toch ligt IJsland ver genoeg van de Noordpool en is het contrast niet zo extreem groot. In maart en april (lente) en september en oktober (herfst) lijkt het daglicht van IJsland op wat meestal volgens algemene standaarden als 'normaal' wordt beschouwd en komt de zon op tussen 06:00 en 08:00 uur en gaat hij onder tussen 18:00 en 20:00 uur. 

En in de winter is het ook niet volledig donker, hoewel er in december en januari elke dag slechts 4 tot 5 uur daglicht is.

Hoe zorg je ervoor dat je kunt slapen terwijl de middernachtzon schijnt?

Natuurlijk vinden veel mensen het concept van de middernachtzon iets onbegrijpelijks en ze zitten dan ook vol vragen over dit verschijnsel. Grappig genoeg is de meest voorkomende vraag: "Hoe kun je slapen als het licht is?"

Mijn antwoord daarop is dat heel veel mensen over de hele wereld gewoon zonder problemen slapen met het licht aan of bijvoorbeeld overdag een kleine siësta houden.

Maar als jij iemand bent die alleen goed slaapt in totale duisternis, wanhoop dan niet! Gelukkig is er een slimme oplossing met de naam 'gordijnen'. Deze zorgen ook in IJslandse huizen voor de gewenste duisternis. Je kunt zelfs verduisteringsgordijnen gebruiken om elk zonnestraaltje tegen te houden (vooral belangrijk voor vampiers of mensen met een zonneallergie). 

Een andere veelgestelde vraag is: "Is het niet raar dat het de hele nacht licht is?" Het korte antwoord daarop is: "Ja". Na een lange donkere winter is het contrast met eindeloze dagen zonlicht erg groot. De lange dagen worden een deel van je dagelijkse leven en geven je energie, want het is 24 uur per dag en 7 dagen per week licht. 

En het is ook geweldig als je bezienswaardigheden wilt bekijken! Je hoeft niet echt rekening te houden met de tijd, want je hoeft niet ergens te zijn 'voor het donker wordt'. Die eindeloze dagen bieden eindeloze mogelijkheden.

Wat doe je als de middernachtzon schijnt in IJsland?

Bij sommige excursies krijg je de kans om te profiteren van de lichte nachten. Zo kun je deelnemen aan diverse middernachtzonexcursies, zoals de Golden Circle-route rijden, walvissen spotten of wandelen in de bergen. Door deel te nemen aan een middernachtzonexcursie, kun je op een unieke manier kennismaken met enkele van de mooiste bezienswaardigheden van IJsland en besteed je je tijd op het eiland optimaal.

Als je een auto huurt en 's avonds laat reist, zijn er ook minder mensen op pad en kun je dus in alle rust genieten van prachtige IJslandse locaties in de schitterende schemerkleuren van de middernachtzon. Dit is slechts een van de redenen waarom reizen terwijl de middernachtzon aan de hemel staat, zo vaak een gedenkwaardige, opwindende en pure belevenis is. 

In de zomer kun je overal in IJsland reizen, terwijl in de wintermaanden sommige delen van het land niet toegankelijk zijn. Dit geldt onder andere voor de IJslandse Hooglanden, een regio die alleen toegankelijk is van eind juni of begin juli tot en met september. Midden in de winter is het soms lastig om naar de Westfjorden te reizen en zelfs sommige delen van Noord- en Oost-IJsland kunnen ontoegankelijk worden door zware sneeuwval en slecht weer. 

Tijdens de zomer is dit geen probleem. Hoewel het soms winderig, regenachtig of mistig is, zijn er geen sneeuwstormen (behalve dan misschien boven op gletsjers ...) die je reisplannen in het land in de war kunnen schoppen.

• Zie ook: De ultieme gids voor autotochten in IJsland.

We raden je aan om een auto te huren en het land in je eigen tempo te verkennen. Er zijn tal van autorondreizen in de zomer beschikbaar, waarbij je zelf kunt bepalen of je sommige bezienswaardigheden van IJsland om twaalf uur 's middags uur of juist om middernacht wilt bezoeken.

Je kunt tijdens deze meer aangename periode van het jaar ook meedoen aan tal van spannende excursies, zoals walvissen spotten, een gletsjerwandeling maken, een tocht op een hondenslee maken, snorkelen, een rit op een sneeuwscooter maken, paardrijden, bezienswaardigheden bekijken tijdens een helikoptervlucht, raften op de rivier, quadtochten maken, grotten verkennen of zelfs paragliden!

En met die lange dagen heb je meer tijd om bezienswaardigheden te bekijken, rond te rijden door IJsland en deel te nemen aan activiteiten om alles uit je IJsland-vakantie te halen.

• Bekijk de Mooiste bezienswaardigheden via Route 1 in IJsland.

Zomer- en winterzonnewende in IJsland

Hoe dichter je bij de Noord- of de Zuidpool zit, hoe groter het effect is van de zomer- en winterzonnewende. De langste dag van het jaar (de zomerzonnewende) in IJsland is 21 juni. Op die dag gaat in Reykjavík de zon net na middernacht onder, waarna hij vlak voor 3 uur 's ochtends weer opkomt. 

Hoe verder je in IJsland naar het noorden gaat, bijvoorbeeld naar Akureyri of Ísafjörður, hoe langer de dagen zijn. Hierdoor is je beleving van tijd in IJsland iets unieks en beslist anders dan waar ook ter wereld. 

• Zie ook: Tijd in IJsland | Een land voor het hier en nu.

De kortste dag van het jaar (de winterzonnewende) is ongeveer 21 december. Dit houdt in dat in Reykjavík de zon rond 11.30 uur opkomt en rond 15.30 uur weer ondergaat. En naarmate je verder naar het noorden van IJsland gaat, wordt deze dag zelfs nog korter.

Tussen de kortste en de langste dag van het jaar worden de dagen langer of korter met een snelheid die varieert van slechts enkele seconden tot enkele minuten per dag. Een equinox komt twee keer per jaar rond 21 maart en 21 september voor wanneer de dagen en de nachten ongeveer even lang zijn.

Als je wilt weten hoeveel daglicht er in een bepaalde maand is, moet je er rekening mee houden dat er een aanzienlijk verschil kan zijn tussen het begin en het einde van de maand en dat de hoeveelheid daglicht ook afhangt van de locatie in IJsland die je wilt bezoeken.

In de stad Ísafjörður in de Westfjorden van IJsland kunt je ongeveer 2 maanden lang de zon niet zien. De stad wordt omringd door hoge bergen en ligt zo ver in het noorden van het land dat de zon in de winter niet hoog genoeg komt om boven de bergtoppen uit te komen.

Het is een bekende traditie dat de mensen in Ísafjörður na 2 maanden duisternis feestvieren op de eerste dag dat ze de zon weer zien en pannenkoeken bakken en 'zonnekoffie' drinken.

In Reykjavík duurt die duisternis veel minder lang omdat de stad niet wordt omringd door bergen en in het zuiden van het land ligt.

• Hier vind je alle excursies naar de Westfjorden.
• Hier vind je alle excursies in Reykjavík.

Hoe zit het met de tijd tussen zonsondergang en zonsopgang?

In Reykjavík is de middernachtzon alleen tussen 16 en 29 juni te zien, omdat dit de enige dagen van het jaar zijn dat de zon na middernacht ondergaat.

Maar omdat de zon slechts een paar uur na zonsondergang alweer opkomt, zul je merken dat het, ook als de zon onder is, nog steeds behoorlijk licht is. De lichte nachten duren ongeveer drie maanden (anderhalve maand voor en na 21 juni).

De middernachtzon in IJsland is dus het langst zichtbaar in de laatste twee weken van juni, maar als je IJsland in mei, begin juni, juli of begin augustus bezoekt, kun je de middernachtzon ook beleven.

• Zie ook: IJsland in juli.

De trage zonsondergangen en zonsopgangen zorgen voor ongelooflijk schilderachtige taferelen die zich perfect laten fotograferen omdat de lucht urenlang de meest schitterende dieprode, oranje en paarse schemerkleuren heeft. Begin augustus kan het een paar uur per nacht behoorlijk donker worden, maar dit is eigenlijk niet meer dan een schemering.

Tegen het einde van augustus of begin september is het een paar uur pikdonker, zodat ook het noorderlicht aan de hemel zichtbaar kan zijn. Eind augustus of begin september is de perfecte tijd van het jaar om te genieten van lange dagen en milder weer, terwijl je dankzij een paar uur duisternis in de nacht ook kans hebt om het noorderlicht te zien dansen.

• Zie ook: IJsland in augustus en IJsland in september.

Dus als je in de zomer op zoek bent naar een plek waar er meer uren in een dag zitten (zonder dat je het waanzinnige nachtleven hoeft te missen), zit je in IJsland helemaal goed!