Noorderlichtexcursies en -vakanties in IJsland

Het noorderlicht (aurora borealis) is een fenomeen dat zich op hoge geografische breedtes voordoet wanneer zonnedeeltjes ioniseren als ze de atmosfeer van de aarde binnendringen. Dit is aan de nachtelijke hemel zichtbaar in de vorm van golvende linten van kleur. Deze fascinerende en mysterieuze linten betoveren hun toeschouwers al eeuwenlang.

Het noorderlicht vindt in feite het hele jaar plaats, maar is alleen tijdens de donkere winternachten zichtbaar voor het menselijke oog. Daarom is de jacht op het noorderlicht natuurlijk ook een van de populairste winteractiviteiten in IJsland. Je kunt deelnemen aan tal van excursies die je naar de beste locaties leiden om het noorderlicht te kunnen spotten. Je kunt bijvoorbeeld deelnemen aan een betaalbare bustour naar het noorderlicht die je ver uit de buurt van de lichtvervuiling van de stad brengt of meegaan met een bootcruise naar het noorderlicht om het noorderlicht vanaf open zee te bekijken. Buiten Scandinavië is het alleen mogelijk om het noorderlicht na te jagen in gebieden als Alaska, Noord-Canada en Siberië. 

De moderne wetenschappelijke kennis over het noorderlicht ontwikkelt zich pas sinds de jaren 80 van de negentiende eeuw, toen onderzoekers het verband tussen het noorderlicht en zonneactiviteit ontdekten. Zeventig jaar later werd tijdens nieuw onderzoek ontdekt dat elektronen en protonen naar de aarde reizen op een zonnewind. Tegenwoordig wordt er nog altijd onderzoek gedaan naar het noorderlicht terwijl we onze kennis over de verre ruimte en onze relatie hiermee verder vergroten.

Het noorderlicht is al lang bekend bij het Scandinavische volk en heeft als inspiratie gediend voor een aantal van de mooiste en oudste verhalen uit de Noordse mythologie.

Een van de meest prominente van deze verhalen heeft betrekking op Ragnarök, de grote eindstrijd die, zoals voorspeld, de wereld onder water zou zetten en de dood van een aanzienlijk aantal goden, waaronder Odin, Thor en Loki, tot gevolg zou hebben. Na de gebeurtenissen van Ragnarök zou de wereld opnieuw geboren worden. Zoals in veel van deze oude verhalen spelen de thema's van geboorte, dood en wedergeboorte een belangrijke rol.

Om zich voor te bereiden op deze strijd, zou Odin, de oppergod van Asgard, zijn meest gewaardeerde krijgers, de Walkuren, oproepen. Deze strijdgodinnen te paard droegen speren en schilden. Volgens oude verhalen was het noorderlicht een reflectie van de wapenuitrusting van deze Walkuren.

Een andere wijdverbreide interpretatie is dat het noorderlicht de Bifröstbrug was, een regenboogbrug die overleden krijgers naar de glorieuze, stralende zalen van het Walhalla leidde.

Voor de IJslandse Vikingen was het noorderlicht een fenomeen om te vieren, een populaire trend die tot op de dag van vandaag aanhoudt met talloze noorderlichtexcursies die plaatsvinden in het land van ijs en vuur. Naburige Scandinavische volken waren er minder gerust op.

Veel Noordse volken, zoals het inheemse Finoegrische volk van de Sámi, vonden dat het licht gevreesd moest worden. De Sámi geloofden dat deze dansende groene, rode en gele lichtgolven de zielen van de doden waren en zorgden ervoor zich nooit op enige manier respectloos te gedragen naar het licht, bijvoorbeeld door ernaar te fluiten, te zingen, te spreken of te zwaaien.

Er werd beweerd dat wie geen acht sloeg op deze waarschuwingen de hemel in zou worden getrokken en voor altijd gevangen zou zitten tussen deze nachtelijke geesten. Vanwege deze sluimerende mythe wordt gedacht dat er zelfs nu nog Sámi zijn die niet naar buiten gaan wanneer het noorderlicht aan de hemel danst.

Misschien hebben de Finnen wel de mooiste allegorie voor het noorderlicht. Volgens deze allegorie is het noorderlicht gemaakt door de poolvos, toevallig het enige inheemse zoogdier van IJsland. De Finse naam voor het noorderlicht laat zich dan ook vertalen als 'vuurvos', een directe verwijzing naar de etherische vos die zo snel door de nachthemel zou stormen dat zijn staart tegen de bergen zou wrijven, waardoor een enorme en kleurrijke uitbarsting van vonken zou ontstaan.

Er bestaat nog een kleine variatie op dit thema van de poolvos die een verklaring biedt voor het feit dat het licht alleen in de winter verschijnt. In plaats van vonken zou de staart van de vos sneeuwvlokken de lucht in gooien die vervolgens worden gevangen door het licht van de maan.

Volgens IJslandse folklore hielp het noorderlicht om de pijn van de bevalling te verzachten, hoewel vrouwen die nog moesten bevallen, werden gewaarschuwd om niet direct naar het noorderlicht te kijken om te voorkomen dat het kind scheel geboren zou worden.

Tijdens je bezoek aan IJsland kun je het noorderlicht ook zelf gaan bekijken. Maar als je de beste plekken voor het noorderlicht wilt vinden, ver weg van de lichtvervuiling van de stad of het dorp, is het verstandig om je aan te melden voor een noorderlichtexcursie, waarbij een deskundige gids je alles kan vertellen over dit fantastische fenomeen.