Kerst in IJsland | Jouw Ultieme Gids voor Kersttradities, Eten en Meer!

Kerst in IJsland | Jouw Ultieme Gids voor Kersttradities, Eten en Meer!

Geverifieerde expert

Reykjavik looks wonderful when its covered in snow during the Christmas season

Leer alles over kerstmis in IJsland. Wat zijn de belangrijkste IJslandse kersttradities? Waarom heeft IJsland de 13 Kerstkerels, en zijn die hetzelfde als de kerstman? Hoe wordt kerst gevierd in IJsland? Hoe ziet kerstmis eruit in Reykjavik? Wat zijn traditionele kerstgerechten in IJsland? Lees verder en vind de antwoorden op deze vragen en meer.

Kerstmis, of "jól" zoals het in IJsland heet, is het grootste feest van het jaar in de IJslandse cultuur, dat families samenbrengt en een feestelijke sfeer creëert in steden en dorpen in het hele land. Er gaat niets boven een wandeling in de langzaam vallende sneeuw, die Reykjavik verandert in een winterwonderland, met kleurrijke lichtjes die de straten verlichten en kerstmuziek die in de verte speelt. Dit creëert een perfecte omgeving voor wandeltochten door Reykjavik, waarbij je meer te weten komt over de geschiedenis van de stad terwijl je geniet van de prachtige versieringen.

Dit is een erg populaire tijd van het jaar, dus het is aan te raden om van tevoren een accommodatie in IJsland te boeken om er zeker van te zijn dat je een goede kamer vindt. Als je het land wilt verkennen in deze magische tijd van het jaar, huur dan een auto en maak een feestelijke reis door IJsland.



Wat maakt Kerstmis in IJsland zo speciaal?


Is IJsland een goede plaats om kerst te vieren? Het antwoord is "ja!" Er zijn veel redenen om van de IJslandse kerst te houden:

  • Kerst in IJsland duurt 26 dagen
  • IJsland heeft 13 Yule Lads of Kerstkerels (dat betekent 13 kerstmannen!)
  • Je bent bijna verzekerd van een witte kerst in IJsland
  • Het noorderlicht verschijnt vaak in het kerstseizoen in IJsland
  • Je kunt je kerstvakantie vieren in IJsland met een bezoek aan ijsgrotten, een wandeling over een gletsjer een tocht op een sneeuwscooter
  • De IJslandse kerstgerechten zijn heerlijk
  • Op oudejaarsavond is Reykjavik het centrum van een paar uren durende vuurwerkshow

December is de donkerste tijd van het jaar in IJsland. Tijdens deze donkere dagen zie je echter overal kerstverlichting die sfeervol aftekent tegen het sneeuwtapijt. Op heldere nachten maak je zelfs kans om het noorderlicht in wisselende kleuren wit, groen, roze en paars aan de hemel te zien dansen. Een fascinerend jaargetijde dus, waarin de winterse natuur helemaal tot leven komt.

Reykjavik during Christmas.

Foto van Nanna Gunnarsdottir

Er is een vrij grote kans op een witte kerst in IJsland, hoewel er natuurlijk geen garanties zijn (vooral als je Kerstmis in Reykjavik doorbrengt). De sneeuwlaag in Reykjavik kan in december wel tot 15 centimeter hoog zijn! Meer naar het noorden en op het platteland heb je een grotere kans op een witte kerst.

Dus wanneer is het kerst in IJsland? Kerst (of Yule) in IJsland duurt 26 dagen, van 11 december tot 6 januari. Ook heeft IJsland 13 kerstmannen of kerstkerels. Het kerstseizoen begint wanneer de eerste kerstkerel naar de stad komt, 13 dagen voor kerstavond. Een voor een komt er elke nacht voor kerst een nieuw kerstkereltje naar de stad. Het kerstseizoen eindigt wanneer de laatste de stad weer verlaat om terug te gaan naar de bergen met driekoningen, op 6 januari. 

Een typisch kenmerk van IJsland in de maand december zijn de kerstlichtjes die prachtig branden in de winterse duisternis. Reykjavik is prachtig gekleurd door het kleurrijke palet aan kerst- en adventslichtjes, zowel in de winkelstraten van het centrum als in de voorsteden en nabijgelegen dorpen. Mensen beginnen al in oktober met het ophangen van de lichtjes om de nachten te verlichten, die tot kerst steeds maar langer worden.

Auroras in Iceland over winter.

In december zijn er veel kerstmarkten in IJsland die je kunt verkennen, er is een schaatsbaan in het centrum, en in de hele stad zijn er talloze concerten. Je kunt ook naar een traditioneel kerstbuffet gaan waar je heerlijke IJslandse kerstgerechten kunt proeven. 



Wat kun je doen tijdens de kerst in IJsland

IJslandse winter in Reykjavík

Als je met kerst of oudejaarsavond naar IJsland komt, raden we je allereerst aan om zo snel mogelijk een tafel in een restaurant te reserveren. Er zijn tijdens de feestdagen slechts een paar restaurants geopend en die zullen snel volgeboekt zijn! In de aanloop naar de kerst zullen de aangepaste openingstijden van al deze uitgaansmogelijkheden in november en december bekend worden gemaakt.

Het kerstseizoen biedt een ruime keuze aan leuke winteractiviteiten waar je aan deel kunt nemen. Als je op zoek bent naar leuke dingen om tijdens de kerst te doen in IJsland, kun je bijvoorbeeld op een sneeuwscooterexcursie over de gletsjers scheuren, of het binnenste van een gletsjer verkennen met een ijsgrotexcursie. Schaatsen, skiën en gletsjerwandelen zijn ook populaire activiteiten.

Natuurlijk is een bezoek aan IJsland in december niet compleet zonder dat je het noorderlicht hebt gezien, of dat tenminste hebt geprobeerd. We hebben een brede selectie aan noorderlichtexcursies voor je om aan mee te doen, die je op de beste plaats brengen om het ongrijpbare licht met eigen ogen te zien dansen in de lucht.

Andere culturele IJslandse kerstactiviteiten zijn bijvoorbeeld:

IJslandse Winterexcursies

Deze driedaagse noorderlichtreis over de zuidkust is geweldig om in je vrije tijd in IJsland wat bezienswaardigheden te bezoeken. Je kunt ook kiezen voor deze 5-daagse pakketreis in de winter. Je gaat dan onder meer een gletsjerwandeling maken en een ijsgrot bezoeken - op en top kerst dus! Ideaal als je in de week tussen kerst en nieuwjaar nog weg wilt.

Als je minder tijd hebt, kun je de ijsgrot ook bezoeken op deze tweedaagse reis langs de zuidkust.

Maak optimaal gebruik van je verblijf op IJsland en breng ook een bezoek aan het schiereiland Snaefellsnes. Op deze zevendaagse wintervakantie sta je ook oog in oog met de prachtige berg Kirkjufell, schilderachtige watervallen en de gletsjer Snaefellsjokull. Een adembenemend avontuur!

Overnachten in IJsland tijdens Kerstmis

Reykjavik at night is still beautifully lit.

Zoek je het perfecte kerstplaatje in een besneeuwd landschap, doe dan je kerstboodschappen bij een plaatselijke supermarkt en boek een hut op het platteland voor een romantisch uitje of wat quality time met het gezin. Je kunt kiezen uit verschillende kleine en grote huisjes in heel IJsland voor jouw perfecte plekje in een mooi, besneeuwd landschap.

Veel van de huisjes in IJsland hebben een hot tub op de veranda zodat je heerlijk kunt ontspannen tijdens de lange nachten, en misschien zelfs vanuit je knusse plekje het noorderlicht kunt zien.

Misschien hou je meer van een avondje met een kop warme chocomel en een goed boek tussen de gezellige kerstverlichting? Er is een schat aan hotels in Reykjavik die centraal gelegen zijn, omringd door goede restaurants en plaatselijke winkels. Als je liever wat verder naar het noorden wilt, bekijk dan eens onze selectie aan hotels in Akureyri.



Kerst in Reykjavik

Christmas trees for sale in Reykjavik.

Foto van Nanna Gunnarsdottir

Er zijn veel geweldige dingen om te doen tijdens de kerstdagen in Reykjavik. Je moet zeker een aantal kerstconcerten bezoeken. Er zijn talloze optredens met engelachtige koren en allerlei populaire muzikanten van IJsland.

Soms kun je schaatsen wanneer Tjörnin, de vijver in het centrum van Reykjavik, bevriest, maar ook als het niet vriest wordt er in het centrum van de stad vaak nog een ijsbaan gebouwd op het Ingolfstorg-plein, met een feestelijke kerstmarkt in de directe omgeving.

Als je tijdens de kerstdagen in Reykjavik bent, maak dan een wandeling door de straten van het centrum, vergaap je aan de versieringen, en misschien vang je wel een glimp op van een van de kerstkerels die een bezoek aan de stad brengt. Je krijgt een schitterend uitzicht over Reykjavik vanaf de toren van de Hallgrimskirkja-kerk. Je kunt ook wat kerstinkopen doen in de stad, of ga walvissen spotten vanuit de Oude Haven!

Trees wrapped in holiday lights at dusk

Foto van Fred Heap

Je kunt een bezoek brengen aan het openluchtmuseum Arbaejarsafn om te zien hoe Kerstmis traditioneel in IJsland werd gevierd. Bezoekers kunnen er kaarsen maken, traditionele IJslandse lekkernijen proeven en een lekkere kop warme chocolademelk drinken.

En over warme chocolademelk gesproken: Reykjavik barst van de gezellige cafés waar je een kopje koffie (of biertje) kunt drinken, bordspellen kunt spelen of kunt luisteren naar livemuziek. Het is ook echt een aanrader om een bezoek te brengen aan de boekwinkels van Reykjavik, omdat boeken een populair kerstcadeau zijn onder de IJslanders. De enorme hoeveelheid boeken die in IJsland worden gepubliceerd tijdens de feestdagen worden soms ook wel de Kerstboekenvloed (Jolabokaflodid) genoemd!



Wat doet IJsland met kerst? | Joelfeest in IJsland

Het IJslandse woord voor kerstmis is "Jol", wat dezelfde wortels heeft als het  Engelse Yule. Jol werd gevierd in IJsland en andere Noordse landen voor de komst van het christendom. In deze heidense tijden vierde men dat de dagen weer langer werden na de winterzonnewende, die valt tussen 20 en 23 december.

Met de komst van het christendom werd het 'feest van het licht' gerelateerd aan Jezus en ontstonden er enkele nieuwe christelijke gewoonten, zoals het aansteken van de adventskaarsen op de laatste vier zondagen voor kerst en het bezoeken van de kerstmis op eerste kerstdag.

When snow covers the capital of Iceland, you know there's a feeling of Christmas in the airOok werden de IJslandse kerstvieringen beïnvloed door Deense en Amerikaanse tradities, vooral als het om eten gaat. Veel mensen gebruiken Deense versieringen en eten soms 'Ris a l'amande', een rijstpudding die wordt gegeten als dessert. Hoewel de kerstkerels volledig IJslands van oorsprong zijn en niets te maken hebben met de kerstman, dragen zij ook vaan de rode Coca Colakleur van de kerstman, en geven ze cadeautjes aan de kinderen, net als de kerstman of sinterklaas.

Als je een bezoek brengt aan IJsland in het kerstseizoen, is het goed om te weten hoe IJslanders elkaar vrolijk kerstfeest wensen. In het IJslands zeggen we: "Gledileg jol!"



IJslanders zijn grotendeels Luthers, maar er zijn ook atheïsten en andere religies. Ook het heidendom leeft nog in IJsland en houdt de traditie van de oude Noorse goden in ere. De "officiële" kerstviering in IJsland vindt precies om 18:00 uur plaats op kerstavond, wanneer de Nationale Omroep de kerstklokken luidt op de radio en alle IJslanders een vrolijk kerstfeest wenst.

Kerstavond in IJsland

De dag voor kerst is de Mis van Sint Thorlac,  een nationale feestdag ter ere van de beschermheilige van IJsland, Thorlak Thorhallsson, ook al is IJsland dan niet meer katholiek. Mensen komen samen met hun familie en doen zich tegoed aan gefermenteerde havermoutpap. Soms wordt er een amandel verborgen in de pap, en wie de amandel vindt, wint een prijs.

Dus hoe ziet kerstavond eruit in IJsland? De meeste IJslanders vieren kerstavond met een indrukwekkende zelfgemaakte maaltijd met meerdere gangen. Na het eten maken de mensen hun cadeaus open.

Nadat de cadeautjes zijn uitgepakt, gaan mensen soms naar de nachtmis, die vaak samen met buren en vrienden wordt gevierd. Anderen blijven weer thuis en verdiepen zich onder het genot van wat chocoladesnacks in hun cadeau gekregen boek of spel.

Een kaars en speelkaarten zijn een traditioneel IJslands kerstcadeau. Maar tegenwoordig krijgt iedereen bijna zeker minstens één boek, want IJslanders zijn verzot op boeken, vooral tijdens de kerstvakantie! 

Eerste en Tweede Kerstdag in IJsland

Mensen in IJsland brengen eerste kerstdag ontspannen door met het gezin. Ze ontspannen, eten lekkere dingen, spelen spelletjes of kijken kerstfilms. Veel mensen komen samen met de hele familie en kleden zich op hun kerstbest. Ze brengen hartige taarten en IJslandse koekjes mee. Tweede kerstdag (Annar i Jolum in het IJslands) is een nationale feestdag. Meestal is deze dag meer casual en minder traditioneel dan eerste kerstdag. De dag verloopt vergelijkbaar, behalve dat mensen vaak ook zin hebben om flink op stap te gaan met hun vrienden, omdat de bars tot laat geopend zijn. 



Kersttradities en in IJsland

IJslanders genieten volop van de kersttijd en er zijn dan ook veel kersttradities in IJsland!

Het kerstseizoen begint voor veel mensen min of meer op de eerste dag van de advent, ofwel de vierde zondag voor kerstavond. Het aansteken van de adventskaarsen is een oude kersttraditie in IJsland, waarbij de volgende stappen worden doorlopen:

  • Maak een krans van dennentakken, bladeren, bessen en dennenappels (of wat je maar wilt, er zijn niet echt vaste regels voor!).
  • Plaats vier kaarsen in deze krans.
  • Op de eerste zondag van advent, steek je de eerste kaars aan. Op de tweede zondag de tweede, enzovoort. Uiteindelijk heb je vier kaarsen van verschillende grootte.

Laufabraud is popular during the Christmas season in IcelandFoto van Wikmedia, Creative Commons, door Surya Mjöll. Geen bewerkingen aangebracht.

Een andere traditie is het snijden van patronen in een dun, knapperig brood, dat 'laufabraud' of 'bladbrood' wordt genoemd. De patronen lijken meestal op bladeren, vandaar die naam.

Het deeg van dit brood is extreem dun en rond als een pannenkoek. Als het brood in een mooi patroon is uitgesneden, wordt het gebakken en geserveerd met boter. Eenmaal gebakken heeft het brood ongeveer dezelfde knapperige textuur als papadum, hoewel de smaak nogal verschilt.

Waarom viert IJsland kerstmis op de 24ste?

Wanneer IJslanders over 'Kerstmis' spreken, bedoelen ze meestal 24 december. In het IJslands heet deze dag 'adfangadagur'. De reden dat IJslanders kerst op de 24ste vieren is dat in de oude IJslandse kalender de nieuwe dag begint met zonsondergang. Daarom begint eerste kerstdag volgens de oude kalender zodra de zon onder gaat op de 24ste, rond 6 uur 's avonds. Dan begint het Joelfeest.

Op 23 december blijven de winkels laat open, meestal tot 22.00 uur of zelfs tot middernacht. De bars zijn (net als anders) geopend tot 01.00 uur en veel mensen gaan stijlvol gekleed het uitgaansleven in.

Sommige mensen moeten nog snel hun cadeautjes kopen, of wachten er juist met opzet mee tot deze avond. Maar veel mensen gaan gewoon naar het centrum van de stad om hun vrienden te ontmoeten. Als je in de stad woont, kom je geheid flink wat vrienden en bekenden tegen en ga je misschien een biertje of een kop warme chocolademelk drinken in een bar of café. De kerstkerels lopen rond om iedereen te begroeten (en in de maling te nemen), en hun verschrikkelijke moeder Gryla laat zich soms ook zien. 23 December is voor veel IJslanders de dag waar ze het meest naar uitzien in de aanloop naar kerst.

Kerstgerechten in IJsland

Icelandic Christmas confectionary - Sarah'sFoto van Wikimedia Creative Commons door Janet Hudson. Geen wijzigingen gemaakt.

Eten is een belangrijk onderdeel van veel IJslandse kersttradities. Je kunt de IJslandse keuken verkennen met een van de vele culinaire excursies in Reykjavik.

Snoepgoed is een belangrijk kerstgerecht in IJsland. Een van de populairste kerstdesserts in IJsland is de "Sara"- een bewerkelijk gerecht om te maken. Deze traktatie is genoemd naar Sarah Bernhardt, de beroemde Franse acrtice. Het is een amandelmacaron op basis van koekjes en gevuld met room, gedoopt in chocolade.

Deze koekjes zijn eigenlijk Deens. Ze zijn in 1911 bedacht door een Deense banketbakker genaamd Johannes Steen. Hij maakte de koekjes om de aankomst van Sarah in Denemarken te gedenken, ter ere van de publicatie van haar memoires in het Deens. Het belangrijkste is echter dat deze koekjes gewoon heerlijk zijn, en dat ze bevroren het beste smaken.

Gingerbread is popular in Iceland.Foto van Dario Mingarelli

In bakkerijen, winkels en bij mensen thuis vind je nog veel meer andere zoete traktaties. Mensen maken gemberkoek, chocoladekoekjes, drop en nog veel meer.

Hoeveel moeite de mensen in hun baksels steken verschilt van huis tot huis. Sommige mensen maken er veel werk van en beginnen al in de eerste dagen van december met bakken, of zelfs nog eerder. Anderen doen het rustig aan en kopen hun koekjes kant en klaar in de winkel of bakkerij.

Kerstdiner in IJsland

Er zijn heel wat traditionele gerechten in IJsland, zoals het hiervoor genoemde laufabraud, vleet, en rijstpudding. Sommige worden gegeten op kerstavond, eerste kerstdag en oudejaarsavond zijn er een paar gerechten die als kerstgerechten worden beschouwd en de meeste mensen zullen er een, twee of drie van eten.

'Hangikjot' of 'opgehangen vlees', een gerecht van gerookt lamsvlees, is de meest voorkomende. Het wordt gerookt met paardenmest, het is vrij zout en heeft een zeer sterke smaak. Het kan zowel warm als koud worden geserveerd en gaat normaal gesproken vergezeld van laufabraud, erwten, rode kool en een witte aardappelsaus genaamd 'uppstufur'. Het wordt geserveerd met een kerstdrank (niet-alcoholisch) die simpelweg kerstbier (jolaol) wordt genoemd, een mengsel van een oranje koolzuurhoudende drank genaamd Appelsin en mout.

Icelandic Christmas Dinner - HamborgarhryggurFoto van Wikimedia Creative Commons door Martin Sonderlev Christensen. Geen wijzigingen gemaakt.

'Hamborgarhryggur' is een ander typisch gerecht, dat in wezen een varkensbraadstuk is. Het gerecht krijgt een zoet glazuur en een zoete saus die heerlijk contrasteren met het zoute vlees. IJslanders serveren hamborgarhyggur met gecarameliseerde aardappels, gepekelde rode ui en groente.

Wild zoals rendier en alpensneeuwhoen is ook populair in IJsland. Dit is het populairste soort wild. Rendieren leven alleen in het oosten van IJsland, maar alpensneeuwhoenen komen in het hele land voor. Jagers mogen elk jaar maar een beperkte hoeveelheid sneeuwhoenen schieten. Voor sommige mensen is Kerstmis geen Kerstmis zonder dit gerecht.

Andere minder gebruikelijke maar nog steeds populaire gerechten zijn bijvoorbeeld kalkoen, premium rundvlees, gans en luxe zeevruchten zoals langoustine (IJslandse kreeft) of zalm. Zeevruchtensoep of kreeftensoep is ook populair als voorgerecht of zelfs als hoofdgerecht. 

Als je naar een Kerstbuffet in IJsland gaat, kun je hangikjot, gravlax, laufabraud, flatkokur (plat brood) en verschillende soorten haring proeven.

De 13 IJslandse kerstkerels

Spoon-Licker, an Icelandic Yule Lad.

Afbeelding door Haukur Valdimar Palsson

Hoe heet de kerstman in het IJslands? Het korte antwoord is: er is geen kerstman, maar er zijn 13 kerstkerels! Ze heten "Jolasveinar" in het IJslands, en ze zijn allemaal naar hun eigenschappen vernoemd. De IJslandse kerstkerels wonen in de hooglanden, met hun trollenouders Gryla en Leppaludi. Ze hebben een grote, zwarte kat, die Jolakotturinn of de Kerstkat wordt genoemd. 

Hun moeder, Gryla, is een grote trol die vervelende of stoute kinderen eet, die ze kookt in een grote pan. 

Hun vader, Leppaludi, is niet zo dol op kinderen eten en is eigenlijk een nogal nutteloze kerel. Hij doet eigenlijk alles wat Gryla hem opdraagt, dus hij brengt haar vaak stoute kinderen.

De IJslandse kerstkat houdt ook van de smaak van mensen, of ze nu stout zijn of niet. De enige mensen die de kat elk jaar krijgt te eten, zijn echter degenen die vóór Kerstmis geen nieuw kledingstuk hebben gekregen. Dus als je niet wilt dat je geliefde wordt opgegeten door een gigantische trollenkat in IJsland, kun je die beter minstens één paar sokken geven! 

Elk jaar staat er een groot standbeeld van de Kerstkat op het Laekjartorg-plein in het centrum van Reykjavik. Zoals je kunt zien op de foto hieronder, is het zeker de moeite waard om het met eigen ogen te zien.

Yule CatFoto van Wikimedia Creative Commons, door ProcrastinatingHistorian.

Gryla en Leppaludi hebben 13 zoons, en dat zijn de IJslandse kerstkerels. Ze zijn allemaal een beetje ondeugend, hoewel ze de laatste jaren een beetje liever zijn geworden. IJslandse kinderen zetten hun schoen in de 13 nachten voor kerst in het raamkozijn, zodat de kerstkerels ze in de ochtend vullen met cadeautjes. Als je stout bent geweest, krijg je een rotte aardappel.

Waarom zijn er in IJsland 13 dagen voor kerst in plaats van 12? Wat zijn de 13 dagen van kerstmis in IJsland?

Dertien dagen voor kerstavond (in de nacht van 11 december) komt de eerste kerstkerel naar de stad, Schaapshoksluiper ('Stekkjastaur'). Hij heeft een houten been en vindt het leuk om schapen van boeren bang te maken.

Twaalf dagen voor kerstavond komt Kloofsukkel opdagen, die erom bekend staat dat hij melk steelt uit de uiers van de koeien.

Gully Gawk, the Yule Lad.

Illustratie door Haukar Valdimar Palsson

De volgende nacht arriveert Kleintje, de kleinste van allemaal. En zo gaat het verder, elke avond. Lepellikker is de volgende, daarna Pottenlikker, Kommenlikker, Deurensmijter, en Skyrschrokker. Worstensnaaier is de volgende, dan Ramengluurder, Snuiver, Vleeshaak en ten slotte Kaarsensteler.

Na 24 december keren de kerstkerels een voor een terug naar hun huis. Dus de eerste die aankomt, Schaapshoksluiper, vertrekt op eerste kerstdag en vervolgens gaan ze een voor een naar de hooglanden totdat de kerstdagen officieel voorbij zijn. Die dag wordt 'de dertiende' of 'Threttandinn' genoemd. In het Nederlands wordt dit driekoningenavond genoemd.

Op die dag is het gebruikelijk vreugdevuren in het land te laten branden en terwijl veel andere mensen ook de restjes van hun oudejaarsavondvuurwerk afsteken. Soms wandelt er nog een parade van trollen, elfen en andere sprookjeswezens door de stad. 

We hopen dat je het leuk vond om meer te lezen over Kerstmis in IJsland! Prettige kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar - Gledileg jol og farsaelt komandi ar! :)

Populaire artikelen

Link to appstore phone
Installeer de grootste reisapp van IJsland

Download het grootste reisagentschap van IJsland op je telefoon en beheer je hele reis op één plek

Scan deze QR-code met de camera van je telefoon en klik op de link om het grootste reisagentschap van IJsland in je zak te stoppen. Voeg je telefoonnummer of e-mailadres toe om een sms of e-mail te ontvangen met de downloadlink.